Συντάκτης: Eleni Pap.

Οι πιθανότητες εγκυμοσύνης για ένα νεαρό ζευγάρι, χωρίς προβλήματα υγείας, με τακτικές συχνές ελεύθερες σεξουαλικές επαφές, είναι περίπου 20-25% κάθε μήνα. Οι πιθανότητες αυτές φθίνουν όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας.
Ένα ζευγάρι, όπου η γυναίκα είναι κάτω των 35, συνιστάται να απευθύνεται σε κάποιον ειδικό ιατρό υπογονιμότητας και να προχωράει σε διερεύνηση, μετά από ένα χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών. Ενώ σε περιπτώσεις όπου η γυναίκα είναι άνω των 35 καλό είναι η διερεύνηση να ξεκινάει μετά από 6 μήνες αποτυχημένων προσπαθειών εγκυμοσύνης.

Κάποιες χρήσιμες συμβουλές στα ζευγάρια για να βελτιώσουν τις πιθανότητες φυσιολογικής σύλληψης πριν οδηγηθούν στον ιατρό υπογονιμότητας είναι:

-να σταματήσουν το κάπνισμα

-να περιορίσουν την κατανάλωση καφέ και αλκοόλ

-να έχουν μία υγιεινή και σωστή διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και Ω3-6-9 καλά λιπαρά

-να εντάξουν στην καθημερινότητά τους την άσκηση

-να αποκτήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος και BMI (δείκτη μάζας σώματος)

-να προσπαθήσουν να υπολογίσουν τις γόνιμες μέρες με βάση τον κύκλος της γυναίκας. Οι γόνιμες μέρες είναι 12-14 ημέρες πριν την περίοδο που ακολουθεί. Για αυτό τον λόγο και σε γυναίκες με ασταθή κύκλο είναι δύσκολο να προσδιοριστούν και προτείνονται ελεύθερες επαφές κάθε 2-3 μέρες. Από την άλλη, εάν ο κύκλος είναι σταθερός, μπορούν οι επαφές να είναι στοχευμένες γύρω από την ωορρηξία. Σε κάποιες περιπτώσεις βοηθούν και τα τεστ ωορρηξίας.

Πριν την επίσκεψη στον ιατρό υπογονιμότητας καλό είναι:

-να έχουν κάνει τους τακτικούς ιατρικούς τους ελέγχους και να προσκομίσουν στον ειδικό ιατρό υπογονιμότητας όλα τα αποτελέσματα, πχ για τις γυναίκες τεστ ΠΑΠ έτους, σε γυναίκες 35-40 ετών μία μαστογραφία αναφοράς και υπερηχογράφημα μαστών καθώς σε γυναίκες άνω των 40 τον ετήσιο έλεγχο μαστών

-θα βοηθήσει επίσης, να έχουν σημειώσει οι γυναίκες τη διάρκεια των εμμηνορυσιακών τους κύκλων (το διάστημα μεταξύ της πρώτης ημέρας της εμμηνορρυσίας και της επόμενης πρώτης ημέρας, και αυτό για όλο το διάστημα των προσπαθειών, εάν είναι εφικτό)

-εάν έχουν προηγηθεί άλλες ιατρικές εξετάσεις ή επεμβάσεις, να προσκομισθούν στην επίσκεψη με τον ιατρό της υπογονιμότητας για να αξιολογηθούν, πχ ορμονικός έλεγχος, υστεροσαλπιγγογραφία, γυναικολογικές επεμβάσεις, σπερμοδιάγραμμα ή άλλα.

Ο ιατρός υπογονιμότητας θα λάβει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και για τους δύο, θα ζητήσει όποιες εξετάσεις κρίνει απαραίτητες για μία ολοκληρωμένη διερεύνηση και στη συνέχεια έχοντας όλα αυτά τα δεδομένα θα μπορέσει να αναλύσει πιθανές αιτίες καθώς και να προτείνει επιλογές για τη συνέχιση της προσπάθειας επίτευξης εγκυμοσύνης. Οι επιλογές αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν την περεταίρω αναμονή για φυσική σύλληψη ή κάποια τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση.

Γράφει ο Αναστάσιος Μακέδος, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, FIVI Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης

 

Τι είναι η Γυναικεία Υπογονιμότητα;

Υπογονιμότητα  είναι η κατάσταση στην οποία μια γυναίκα δεν μπορεί να μείνει έγκυος μέσα σε διάστημα 12 μηνών έχοντας φυσικές επαφές. Η υπογονιμότητα απασχολεί περίπου το 10% των γυναικών, ενώ στην γυναικεία υπογονιμότητα οφείλεται περίπου το ένα τρίτο της υπογονιμότητας των ζευγαριών.

Ποιά είναι τα κύρια αίτια της Γυναικείας Υπογονιμότητας;

1. Προβλήματα με τη μήτρα

Μορφώματα όπως ενδομήτριοι πολύποδες, υποβλεννογόνια ινομυώματα, ινομυώματα μεγάλου μεγέθους, συμφύσεις του ενδομητρίου, διάφραγμα του ενδομητρίου και άλλες συγγενείς δυσπλασίες της μήτρας αποτελούν τις συχνότερες αιτίες υπογονιμότητας. Η διάγνωση τους με υπερηχογράφημα και η θεραπεία με Υστεροσκόπηση βελτιώνει εξαιρετικά τις πιθανότητες για σύλληψη.

2. Προβλήματα με τις σάλπιγγες

Η απόφραξη των σαλπίγγων από παράγοντες όπως οι ανιούσες φλεγμονές από μικρόβια του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας ή από Ενδομητρίωση αποτελεί από τους κύριους παράγοντες Υπογονιμότητας.

3. Διαταραχή του εμμηνορρυσιακού κύκλου

Άστατος εμμηνορρυσιακός κύκλος σημαίνει μη σωστός υπολογισμός της ημέρας της ωορρηξίας και κατά συνέπεια δυσκολία στη σύλληψη. Διαταραχές του θυρεοειδή αδένα, υπερπρολακτιναιμία αλλά και το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) αποτελούν τα κύρια αίτια.

4. Η ποσότητα και η ποιότητα των ωαρίων

Η ποσότητα των ωαρίων (όχι σε απόλυτο αριθμό) που έχει η γυναίκα σε κάθε ηλικία είναι κατά μέσο όρο γνωστή και μπορεί εύκολα να υπολογιστεί με αιματολογικές εξετάσεις και υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. Όμως η κατάσταση της πρόωρης εμμηνόπαυσης που απασχολεί μικρό βέβαια αριθμό γυναικών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη γονιμότητα μιας γυναίκας. Επίσης όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, με όριο περίπου τα 35 χρόνια, τόσο μειώνεται η ποιότητα των ωαρίων. Η ποιότητα συνίσταται κυρίως στο εάν το χρωμοσωμικό περιεχόμενο των ωαρίων είναι άρτιο και μπορεί η γονιμοποίηση αυτών των ωαρίων να οδηγήσει σε ένα υγιές έμβρυο που θα καταλήξει σε τοκετό μετά από 9 μήνες.

Η συνεχώς αυξανόμενη γνώση γύρω από αυτά τα προβλήματα καθώς και εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας οδηγούν σε έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των αιτίων της γυναικείας υπογονιμότητας στις μέρες μας.

 

 

Γράφει η Άρτεμις Καρκανάκη Γυναικολόγος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής,

Επιστημονικός Συνεργάτης, FIVI Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης

Μπορούμε να προσδιορίσουμε την αναπαραγωγική κατάσταση ενός άνδρα η μιας γυναίκας αλλά πρέπει να έχουμε κατά νου ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί και από τη/το σύντροφο. Για παράδειγμα μια γυναίκα με καλή κατάσταση γονιμότητας μπορεί να χρειασθεί ακόμη και εξωσωματική αν το σπερμοδιάγραμμα του συντρόφου είναι προβληματικό.

Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για ένα ζευγάρι να διερευνήσει τη γονιμότητά του;

Σε γενικές γραμμές, κι εφόσον δεν υπάρχει κάτι στο ιστορικό, έως την ηλικία περίπου των 35 ετών, ένα ζευγάρι με τακτικές επαφές πρέπει να ελεγχθεί αφού ολοκληρώσει ένα έτος επαφών χωρίς προφύλαξη.

Σε ζευγάρια στα οποία η ηλικία της γυναικάς είναι 35 ετών και παραπάνω, κρίνεται λογικό και σκόπιμο να γίνεται έλεγχος και νωρίτερα από τους δώδεκα μήνες προσπάθειας ή ακόμη και προληπτικά, πάντα χωρίς άγχος.

 

Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για μια γυναίκα να διερευνήσει τη γονιμότητά της;

Στις μέρες μας, που γνωρίζουμε πια πως η αναπαραγωγική ικανότητα μιας γυναίκας αρχίζει να μειώνεται δραστικά ακόμη και πριν τα 30, είναι λογικό και φρόνιμο να γίνεται μια πρώτη εκτίμηση από γυναικολόγο αναπαραγωγής στην ηλικία εκείνη. Φυσικά, αν η γυναίκα γνωρίζει ότι στο αναπαραγωγικό της πλάνο δεν προβλέπεται να κάνει παιδί μέχρι τα 35, τότε καλό είναι να σκεφτεί και την κρυοσυντήρηση ωαρίων έγκαιρα, ώστε να έχει το καλύτερο δυνατό αριθμό και ποιότητα ωαρίων όταν φτάσει η στιγμή να τα αξιοποιήσει.

 

Η κρυοσυντήρηση ωαρίων μπορεί να γίνει και στα 30;

Η κρυοσυντήρηση μπορεί να γίνει ακόμη και πριν από τα 18, αν υπάρχει λόγος. Όπως, για παράδειγμα, σε γυναίκες που διαγιγνώσκονται με κακοήθεια. Η κρυοσυντήρηση ωαρίων δεν έχει ηλικία. Γίνεται όταν επιβάλλεται από τις συνθήκες ή προληπτικά, όταν μας συμφέρει. Μπορεί να κάνουμε κρυοσυντήρηση για κοινωνικούς λόγους όταν είμαστε για παράδειγμα νέες, αν γνωρίζουμε ότι λόγω συνθηκών (καριέρας, αποκατάστασης, έλλειψη συντρόφου, προσωρινή αδυναμία συντήρησης παιδιού κτλ) θα αργήσουμε να προσπαθήσουμε για εγκυμοσύνη.

 

Χρειάζονται πάντα ιατρικές παρεμβάσεις ή θεραπείες;

Τις περισσότερες φορές αυτό που κάνει ο γυναικολόγος αναπαραγωγής είναι ο προληπτικός έλεγχος, οι εξετάσεις που αποφασίζονται εξατομικευμένα και οδηγίες καθοδήγησης με βάση τις ιδιαιτερότητες κάθε γυναίκας. Βέβαια, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της δουλειάς μου είναι η συμβουλευτική για να σχεδιάσει το ζευγάρι ή η γυναίκα το αναπαραγωγικό της πλάνο και να κάνει έγκαιρα τις κατάλληλες ενέργειες ώστε να εξασφαλίσει τη γονιμότητά της, ακόμη κι αν επιθυμεί την εγκυμοσύνη πολύ αργότερα. Κάτι σαν σύμβουλος αναπαραγωγικής επένδυσης!

Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όντως είναι απαραίτητη η ιατρική υποβοήθηση. Στις περιπτώσεις αυτές αναλύουμε το φάσμα των επιλογών, ανάλογα με το πρόβλημα. Στη συνέχεια, σχεδιάζουμε τη θεραπεία με όσο το δυνατόν μικρότερη ταλαιπωρία και κόστος οικονομικό και ψυχολογικό για το ζευγάρι και τη γυναίκα.

 

Και όταν δεν υπάρχει πρόβλημα;

Τότε είναι ακόμη καλύτερα για όλους! Το ζευγάρι έχει λάβει σωστή καθοδήγηση και θετική ψυχολογία. Σίγουρα η πρόληψη είναι προτιμότερη της θεραπείας